Herdenken 1944 – 1945 mijn mams

Twee minuten stil staan bij hen die hun leven gaven voor onze vrijheid! Stil staan bij al die mensen die getroffen zijn door de tweede wereldoorlog.  Respect tonen voor hen die hun gezin en volk en vaderland achterlieten om hier naar toe te komen om *ons te helpen de tirannie te overwinnen.
Ik ben van na- die oorlog en wil dat ook heel graag blijven. Het herdenken is een onderdeel van onze geschiedenis. Op 4 mei wordt daar nationaal aandacht aangegeven en dat moeten we blijven doen!

Daarom een blog over mijn moeder van mijn hand met ook haar woorden in oorlogstijd geschreven. [in 2024 veranderde ik het woord Hongerwinter in Herdenken!]

Mijn moeder (1925 – 2016)) leefde nog ruim zeventig jaar in vrijheid!
Tijdens de oorlog maakte zij haar puberteit door en zij was 19 jaar in mei 1945. Ze trouwde 1 juni 1949 met mijn vader en kregen vier dochters, wij zouden het beter krijgen dan zij het hadden gehad. Geen oorlog en het harmoniemodel werd toegepast, ook al kende we die term niet. Waarden en normen die een ander tot zijn recht laten komen en tot 10 tellen als je iets niet bevalt en niet de baas spelen over de ander. Fijn, ik kijk terug op vredige jeugd. Mijn vader overleed in 1979. 

Katwijk aan Zee is haar geboorteplaats en ze groeide op in het gezin als eerste dochter en tweede kind in een gezin van vier kinderen.
Haar as werd *verstrooid in een Duinpan in Katwijk aan Zee, door haar dochters en schoonzoons, al klinkt verstrooien te romantisch, want as ploft.

Mijn moeder vertelde graag over haar thuis: 
Het was haar basis van onze opvoeding; ‘Niet klagen maar dragen’ en ‘Heb je geen zin dan maak je maar zin’  ‘Tot tien tellen’ zij leefde ons voor en er stonden nog meer “stokken” achter de deur.

De oorlog, haar jeugd; 
De kustlijn werd door de Duitsers bezet en zij moesten als gezin evacueren naar Beverwijk en na de oorlog keerden zij terug naar hun Katwijk aan Zee. Haar woorden; ‘Dat was een groot geluk;  “We hadden altijd te weinig maar nooit langdurig echte honger”. Ze leerde al vroeg over het delen en ruilen van etenswaar en goederen. In de oorlog hadden ze het niet slecht, wel arm en honger, maar zij hoefden niet naar het armenhuis waar de selectie lag voor extra hulp bij de keuring; heb je schoenen waar de neuzen uitgeknipt waren omdat ze te klein waren geworden of helemaal geen schoenen. Zo arm waren ze niet. Wel hield zij haar hele leven last van pijnlijke tenen omdat die in de oorlog waren bevroren, zgn wintertenen.

Ze luisterde en keek graag vol respect naar de verhalen van leeftijdsgenoten op radio en TV. Elke keer was daar weer de verbazing van de verhalen van hen die nog steeds lijden over wat ruim 70 jaar geleden hun leven had ontwricht;  ‘Wat hebben wij dan toch geboft als gezin’ zei ze veelvuldig.

Zij hadden geen onderduikers in huis en geen verhalen die de krant of het nieuws zouden halen. Wel had ze veel verhalen en sommige van die verhalen zijn opgenomen op een cassettebandje. Ze had angst om haar broers, die hun eigen verhalen over de oorlog hadden maar die verhalen ken ik niet.

De zorg voor elkaar om als gezin bij elkaar te blijven is terug te lezen in de schriftjes vanaf haar jeugd-1934 en geschreven in haar nooit meer veranderde handschrift. MOOI.

De Hongerwinter 1944 – 1945 (geschreven door mijn moeder “25 en cursief overgetypt door mij)

t Was de laatste oorlogsjaren die de mensen tot het wanhopigste voerden. De kou en honger. Vele mensen hadden dan ook geen kolen, hier en daar werd wat bij elkaar geschooid. Bomen werden gekapt,  op plaatsen waren huizen afgebroken, wat ook wel eens wat opschudding opleverde als de opzichters kwamen. De bielzen van de spoorrails werden gesloopt, overal zag je mensen met hout sjouwen en kinderen de spoorrailsen afzoeken voor wat cokes. En dan het eten: de mensen in de grote steden hadden het ’t ergst te verduren. Ze trokken erop uit om bij de boer wat eten te kopen of ter ruilen, waar soms schandalige prijzen en ruilwaar voor gevraagd werden. Er waren ook wel goede boeren bij, maar er kwamen zoveel mensen, dat die ook niet alles weg konden geven.
Dan zag je nogal alleen vrouwen en oude mannen die op pad gingen: jonge mannen durfden de straat niet op, omdat razzia’s aan de orde van de den dag waren. En als de jonge mannen dan om eten zouden gaan, de Duitsers een pracht kans hadden om ze te pakken, de mannen bleven die als het kon liever uit de handen.
Zo zag je dan vrouwen en kinderen voortsjokken langs de straten; die ze niet alleen thuis konden laten, moe en afgemat. Velen konden dan ook de reis niet volbrengen en vielen uitgeput neer. Dan waren er leden van het Rode Kruis en de E.H.B.O. die de helpende hand boden en de stakkers verder hielpen. ’s Nachts overnachtten zij bij boeren, of in huizen die daar voor aangewezen waren, om dan de andere dagen verder te trekken, net zo lang tot ze wat bij elkaar gescharreld hadden, om dan de soms zo lange reis terug naar huis te aanvaarden.
Slechter hadden het de mensen die niet weg konden en geen geld hadden om zwart te kopen. De zwarthandelaren hadden die jaren een pracht bestaan, wat een strop was voor mensen die het niet konden betalen. Velen stierven dan ook aan hongeroedeem of van volkomen uitputting.

De discussie over wel of niet herdenken en waar en over wie?
Geen discussie voor mijn mams:
‘Je doet dit gewoon!’
‘Herdenken!’

overhaar blog, gezin Van Duijn, Duinpan, Katwijk aan Zee, Hongerwinter, oorlog, honger, herdenken.

Gezinsfoto van mijn mams en ze houdt haar moeder vast.
(en ik zie nu pas dat ze een ring droeg om haar middelvinger -2024-)

18 thoughts on “Herdenken 1944 – 1945 mijn mams

    1. Ben jij opgegroeid met zijn verhalen?
      Dat zal een heel dik boek zijn, daar heeft de oorlog echt diepe sporen achtergelaten. In vrijheid lezen en herdenken ?

  1. Heel herkenbaar! En toevallig, maar wat is toevallig in deze dagen dat 4 mei ter discussie staat, moest ik vandaag ook mijn familiegeschiedenis delen. We zitten duidelijk in dezelfde “vibe” ?Er werden immers te veel offers gebracht voor onze vrijheid ?? Laten we deze geschiedenis vooral blijven doorgeven en blijven herdenken omdat het nooit vergeten mag worden.

    1. Ik heb jouw prachtige, droevige verhaal over je opa gelezen. Eén van de geuzen, goed dat je dit deelt met mij met ons en je kleinkids. Zo geef je het door… !

  2. Wat mooi verwoord. Ik herken de verhalen van mijn vader en moeder die als pubers opgroeiden in de oorlog. Kijk nu naar mijn kleinkinderen die pubers zijn. Wat een voorrecht om op te groeien im vrijheid. Herdenken doe je samen maar met eigen gedachten.

    1. Dankje. We blijven herdenken en beseffen dat vrijheid doorgegeven moet worden en jij doet dat al bij je kids en kleinkinderen en ik hier op m’n blog.

  3. Mijn moeder is van 1923 en mijn ouders zijn in de oorlog getrouwd. Jammer dat ik niets van hun heb wat is geschreven, wel verhalen horen vertellen. Dat de kogels over hun hoofd vlogen met de bevrijding toen mijn moeder de 1e baby in haar armen had. De verhalen van de oorlog raken me wel. Mooie foto bij jouw blog en daarom blijven we gedenken 4 mei, altijd !

    1. Dank je Jeanne,
      Alle verhalen zijn bijzonder de herinneringen zo pijnlijk en levendig. Zo zit de oorlog ook in ons, elk dubbeltje omkeren en bord leegeten en niks verspillen want misschien kan je zelf of een ander er nog een plezier meedoen. Ik ben echt blij met haar schrijven en schriftjes. Zo blijf ik herdenken aan wat was en waar ik vandaan kom.

  4. Prachtig en ontroerend lieve Marjanne, de woorden van je moeder. Wat heerlijk en wat een rijkdom dat we hun gedachten nog altijd dicht bij ons hebben. ❤️❤️❤️

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.